بیماریهای مهم ویروسی و شبه ویروسی پنبه عبارتند از : پیچیدگی برگ پنبه (Leaf curl) چروکیدگی برگ(Leaf crumple) بیماری آبی( Blue disease) رگبرگ روشنی (Vein clearing) موزائیک( Mosaic) فیلودی (Phyllody)
پیچیدگی برگ پنبه Leaf curl
علایم :
تورم رگبرگها که بیشتر از سطح زیر برگ قابل رویت است و گاهی بصورت توته ای شدن (enation) درمی آید.
همچنین مقداری پیچیدگی بد شکلی نیز در بر گها دیده می شود. کاهش محصول در بوته های آلوده شدید است .
انتقال این بیماری با سفید بالک پنبه Bemisia tabaci انجام می گیرد وعامل آن نیز احتمالا یک Geminivirus می باشد . از آنجائیکه مبارزه با ناقل این بیماری کار بسیار مشکلی است مبارزه با این بیماری از طریق استفاده از ارقام مقام صورت می گیرد .
ويروس پيچيدگي برگ چغندر روی جالیز Curly top virus (CTV)
CTV ار لحاظ اقتصادي يكي از مهمترين ويروس هاي گياهي است، همانطور كه در مقدمه گفته شد، اين ويروس در سال هاي دهه 1920 منابع قند سازي از چغندر در غرب آمريكا را بر شكستگي كشانيد.تا حدود سا ل1958 تصور مي شدكه اين ويروس محدود به آمريكا است. در اين سال CTV از تركيه ودر سال 1968 از ايران گزارش گرديد.در حال حاضر اين ويروس يكي از مهمترين ويروس هاي چغندر قند و گوجه فرنگي در فارس است.
الودگي صددرصد به اين ويروس در بعضي مناطق مثل فسا يك امر عادي است.
دامنه ميزباني
CTV داراي دامنه ميزباني بسيار وسيعي است. علاوه برچغندر قندساير گياهان خانواده Chenopodiaceae، وبساري ديگر از گياهان خانواده سولاناسه Solanaceae (بخصوص گوجه فرنگي )، انواع گياهان خانواده leguminosae، بسياري از كدوئيان، چليپائيان، گياهان خانواده Compositae وغيره به اين ويروس مبتلا مي شوند.
- ويروس لکه حلقوي پاپايا روي جاليز(Papaya Ring Spot Virus, PRSV )
ويروس لكه حلقوي پاپايا در جاهايي كه اين گياه و جاليزكاشته ميشود وجود دارد، اين ويروس پاپايا و همچنين كدوئيان را آلوده مي‌كند.
علائم بيماري
خسارات وارد به پاپايا و جاليز شديد است، برگهاي آلوده پيسه‌اي و بدشكل ميشوند، روي سطح ميوه لكه‌ها و علايم حلقوي به وجود مي‌آيد، در حاليكه روي ساقه و دمبرگها علايم خطي تشكيل مي‌گردد. گياهان كوتوله شده و ميزان محصول تقليل قابل ملاحظه‌اي مي‌يابد.
مشخصات ويروس عامل بيماري
اين ويروس از خانواده Potyviridae و داراي ژنوم تك رشته از نوع SSRNA+ است.ويروس لكه حلقوي پاپايا يك پوتي ويروس 12*780 نانومتري است. به وسيلة بيش از 20 شته به طريقه ناپايا منتقل ميشود.
موزائيك زرد كدو Zucchini Yellow Mosaic Virus (ZYMV)
اين بيماري اولين بار از ايتاليا گزارش گرديده است (Lisa et al., 1981). ويروس مزبور سپس از جنوب فرانسه درروي طالبي گزارش شد (Lecoq et al., 1981) در بسياري از كشورهاي ديگر مانند لبنان (Lesemann et al, 1983) ، آلمان غربي و چند ايالت امريكا (Provvidenti et al., 1984; purcifull et al., 1984) و انگلستان (Nameth et al., 1985) از گياهان تيره كدو جدا شده است. ظاهراً اين ويروس داراي انتشار جهاني وسيع مي‌باشد. خسارت ويروس مزبور در امريكا و مصر در زراعت جاليز از نظر اقتصادي بسيار مهم گزارش شده است (Provvidenti et al., 1984).
اين بيماري اولين بار توسط قرباني در سال 1367 از مزارع اطراف تهران گزارش شده و با توجه به شدت علائم و خسارتي كه آلودگي ZYMV در بوته و ميوه پديد مي‌آورد بايد آن را يكي از ويروس هاي بيماريزاي خطرناك جاليز در اطراف تهران به حساب آورد (قرباني، 1367).
نشانه‌هاي بيماري
اين بيماري در بوته‌هاي كدو سبب كاهش شديد رشد، ايجاد موزائيك، زردي، تاولي شدن برگها و بدشكلي عمومي بوته و ميوه ميشود. اين بيماري حتي در اولين برداشت سبب بدشكلي ميوه‌ها مي‌گردد. قرباني (1367) ويروس عامل بيماري را كه از كدو در منطقه ورامين جدا كرده بود به بوته هاي خربزه، خيار، طالبي، هندوانه و كدو مايه‌زني نمود. علائم عمومي آلودگي شامل موزائيك سبز روشن يا زرد، تاولهاي پراكنده بر سطح برگ، رشته‌اي شدن رگبرگها، روشن شدن رگبرگها در برگهاي جوان، كاهش سطح برگ، باريك و نخ مانند شدن و بدشكلي عمومي برگ كه بعد از 7 تا 14 روز ظاهر شد. بوته‌هاي مبتلا به طور كلي كم رشد و كوتاه باقي ماندند.
شكل 48- علائم موزائيك روي ميوه و پهنك برگ كدو در اثر آلودگي به ويروس ZYMV
عامل بيماري
ويروسي است رشته‌اي، طويل و خمش پذير 16×760 نانومتر مي‌باشد. در آزمايشگاه ويروس در دماي 65-60 درجه سانتيگراد غيرفعال گشته، آخرين حد رقت آن بين تا و پايداري آن در عصاره گياه در شرايط آزمايشگاه تا 25 روز مي‌باشد. در روي انواع Chenopodium پس از 5 تا 6 روز لكه‌هاي كلروتيك موضعي ظاهر ميشود. روي برگ گل تكمه‌اي نيز لكه‌هاي موضعي نكروتيك پديدار مي‌گردد. در تمام توتونها، در روي برگهاي مايه زني شده در فاصله 4 تا 6 روز لكه‌هاي گرد زرد روشن به طور پراكنه ظاهر ميشوند. در روي گياهچه لوبيا، باقلا، لوبيا چشم بلبلي، اطلسي، و نخود فرنگي در مايه زني مصنوعي، ويروسي جدا نشده است.
چرخه زندگي
اين ويروس توسط شته‌ها از قبيل Myzus persicae به طريقه تاپايا منتقل ميشود.
مبارزه
روشهاي مبارزه با ويروس‌ها تقريباً همان است كه در مورد ويروس موزائيك خيار ذكر شد.
- موزائيك كدو Squash Mosaic Virus (SqMV)
اين بيماري اولين بار در سال 1934 در كاليفرنيا گزارش شد. از آن زمان به بعد در امريكاي شمالي، امريكاي جنوبي، اروپا و استراليا مشاهده شده است.
خسارت اين ويروس به پاي CMV ، WMV و TRSV نمي‌رسد. ويروس موزائيك كدو بيشتر گياهان خانواده كدوئيان را مورد حمله قرار مي‌دهد اما بيشتر ايزوله‌ها اثري روي هندوانه ندارند. علاوه بر كدوئيان اين ويروس مي‌تواند به گياهان ديگر از قبيل نخود حمله كند.
نشانه‌هاي بيماري
علائم اوليه در روي كدو تنبل و كدو عبارت از روشن شدن رگبرگها و لكه‌هاي كلروز در روي برگهاي جوان مي‌باشد. سپس برگها به طرف بالا پيچ خورده لكه‌هاي سبز روشن و تيره در برگها نمايان ميشود. يكي از نشانه‌هاي مشخص در روي گياه كدو، وجود برگهاي نخي شكل است و ميوه‌هاي توليد شده از بوته‌هاي كدو تابستانه بدشكل شده، برآمدگيهائي در روي سطح آنها ديده ميشود.در روي خيار در برگهاي حقيقي اوليه رگبرگها روشن مي‌گردند و در اطراف اين رگبرگهاي زرد شده نقاط زردي نمايان ميشوند. برگهاي جوان ممكن است به طرف بالا پيچ بخورند. در روي برگهائي كه بعداً بوجود مي‌آيند، تعداد لكه‌ها ممكن است بسيار كم و يا اصلاً بوجود نيايند و يا امكان دارد علائم اصلي محو شوند و در نتيجه تشخيص آلوگي مشكل گردد.
در روي گياه Muskmelon رگبرگها كمي روشن ميشوند بعداً لكه‌هاي زردي ممكن است بوجود آيند. نوارهاي زرد، نقاط زرد يا زرد عمومي در اطراف رگبرگها ممكن است بوجود آيند تعداد كمي از برگها ممكن است بدشكل شوند.
عامل بيماري
ايزوله‌هاي SqMV از نظر سرولوژيكي به دو گروه تقسيم ميشوند. گروه I هندوانه را آلوده مي‌كند و سبب علائم شديدي در روي Muskmelon ميشود و در روي كدو تنبل علائم مختصري ايجاد مي كند. گروه II هندوانه را آلوده نمي‌كند و در روي Muskmelon علائم مختصري ايجاد مي‌نمايد و روي كدو تنبل علائم شديدي بوجود مي‌آورد.
در روي Cucumis metuliferus اين ويرس لكه‌هاي موضعي ايجاد مي‌كند و اين ميزبان براي تشخيص اين ويروس بسيار مفيد است. طبق بررسيهائي كه توسط ايزدپناه در ايران انجام گرفته ايزوله‌هاي ايراني 1- SqMV تشخيص داده شده كه از يك واريته محلي خيار چنبر جدا شده است (ايزدپناه 1368).
چرخه زندگي
ويروس موزائيك كدو مي‌تواند روي بذور زندگي كند. در استان بوشهر انتقال SqMV از طريق بذر خيار چنبر (Cucumis meto var. flexuosus Naud) محقق گرديده است اين ويروس نيز مي‌تواند در داخل بدن سوسكها زمستان‌گذراني كند.
گسترش بيماري در سطوح خيلي وسيع توسط بذر امكان پذير مي‌باشد. درصد انتقال گروه I اين ويروس در كدو حدود 4/0 درصد، در هندوانه 5/1 درصد، خربزه Honey Dew 9/2 درصد، در Muskmelon 2/3 درصد و كدو تنبل 5/4 درصد مي‌باشد و ميزان درصد انتقال گروه I بيشتر از گروه II است. در گروه II درصد انتقال در كدو تنبل 1/0 درصد، در كدو 3/0 درصد و اين گروه بذور خربزه Honey Dew و Muskmelon را آلوده نمي‌كند.
حشرات ناقل SqMV عبارتند از: Acalymma trivittata (Mann);
Diabrotica undecimpunctata howardi Barber; Aclyma thiemei thiemei Baly; Diabrotica balteata Le Conte; Epilachna chrysomelina.
در بوشهر مشخص شده است كه هم حشرات بالغ و هم لاروهاي كفشدوزك 12 نقطه‌اي (E.chryssomelina) مي‌توانند Sq MV –1 را انتقال دهند (ايزدپناه، 1368).
مبارزه
روشهاي مبارزه براي SqMV عبارتند از: به حداقل رساندن انتقال به وسيله بذر، حذف ميزبانهائي كه ويروس را در خود ذخيره مي‌كنند و مبارزه با سوسكهاي ناقل، بذور را بايد از مناطقي كه SqMV شيوع ندارد تهيه نمود. هنگامي كه بذور به مقدار زياد آلوده باشند در خلال انبارداري آلودگي بذر كاهش مي‌يابد. در مواقعي كه منبع ويروس شناخته شده و از نظر آلودگي اهميت داشته باشند بايد آنها را از بين برد. گاهي براي از بين بردن ويروس به ناچار بايد تمام گياهان بيمار در منطقه از بين بروند و اين مبارزه بايد تا چند سال ادامه يابد (Sherf & MacNab, 1986)
موزائيك هندوانه Watermelon Mosaic Virus (WMV)
موزائيك هندوانه كه توسط WMV ايجاد ميشود در حدود سالهاي 1930 در اروپا و امريكاي شمالي مشاهده شده است. اين بيماري علاوه بر موزائيك هندوانه، بيماري موزائيك زرد هندوانه، موزائيك گرمك و موزائيك خربزه نيز ناميده ميشود. در سال 1960 اين بيماري موزائيك هندوانه (WMV) نامگذاري شد. حداقل دو نژاد ويروس وجود دارد كه نژاد 1ـ WMV فقط به گياهان خانواده كدوئيان حمله مي‌كند و نژاد 2 كه WMV-2 ناميده شده است، علاوه بر كدوئيان به گياهاني مثل يونجه، انواع نخود، شبدر و چند گياه ديگر نيز حمله مي‌كند
بيماري موزائيك هندوانه روي گياهان جاليزي در همه قاره‌ها بيماري ايجاد مي‌كند. در نواحي جنوبي، غربي و بخصوص نواحي غربي امريكا خسارت زيادي وارد مي‌نمايند. در روي هندوانه ميزان خسارت بيماري تا 60% در فلورايدا گزارش شده است و در بعضي از مزارع خسارت 100% بوده است. در سال 1961 در روي طالبي حدود 25% خسارت گزارش شده است.
در بعضي سالها در كدو زمستانه حدود 70 درصد خسارت در برخي از مزارع گزارش شده است. در كدو تنبل بيماري حدود 49% خسارت وارد نموده است. اين بيماري در سال 1351 توسط مصطفوي از مناطق اصفهان و ورامين و توسط ايزدپناه (1361) از مناطق فارس گزارش شده است.
- ويروس موزائيك خياز Cucumber mosaic virus(CMV)
ويروس موزائيك خيار يكي از متداولترين ويروس هاي گياهي در نقاط مختلف جهان است. CMV ويروسي است با دامنه ميزباني خيلي وسيع ودر بيسياري از ميزبانان خود توليد خسارت شديد مي نمايد.اين ويروس در ايران تاكنون علاوه بر گياهان جاليزي از بسياري از گياهان ديگر مانند نباتات صننعتي، نباتات زينتي، گوجه فرنگي، تنباكو وغيره گزارش شده است.
علائم بيماري
علائم ناشي از CMV در خيار وساير گياهان جاليزي عبارت است از موزائيك توام با حالت تاولي وبد شكلي برگ ها، علائم مزبور در ميوه ها نيز ممكن است ديده شود.ميوه خيار ممكن است كچ وكوله وزرد رنگ گردد.آلودگي بوته هاي جوان در ارقام حساس جاليزي منجر به كندي يا توقف رشد ونمو وتقليل شديد ميزان محصول خواهد شد.
در ساير گياهان حساس CMV پلي هدرال وبقطر تقريبي 28 نانومتر مي باشند. اين ويروس داراي نژادهاي مختلفي است كه ممكن است از لحاظ دامنه ميزباني، نوع علائم وصفات ديگر منجمله خصوصيات سرولوژيكي )با هم متفاوت مي باشند.اكثر نژادهاي ويروس بدنبال مايه زني مكانيكي در لوبيا چشم بلبلي و C.amaranticolor توليد لكه هاي موضعي ودر N. glutiosa توليد موزائيك سيستميك مي نمايد.بسياري از كدوئيان نيز پس از مايه زني در برگ هاي كوتيلدوني ابتدا توليد لكه هاي موضعي سپس موزائيك سيستميك مي كند.
شكل 46- علائم موزائيك روي ميوه خيار در اثر حمله ويروس CMV
انتقال وپايداري ويروس
انتقال CMV در طبيعت بكمك شته هاي مختلف منجمله شته سبز هلو (myzus persicae) وشته سبز پنبه (Aphis gossypii) صورت مي گيرد. رابطه ويروس با شته ناپايا است. پايداري CMV از سالي به سال ديگر در علف هاي هرز ومحصولات زمستانه منجمله برخي گياهان زينتي است.
پيشگيري وكنترل بيماري
1.دفع علف هاي هرز در اطراف مزراع به منظوراز بين بردن منابع آلودگي
2.احداث خزانه دور از مزراع، گياهان زينتي با علف هاي هرز كه ممكن است منبع ويروس باشند.
3.استفاده از ارقام مقاوم
4.جلوگيري از انتقال ويروس با روغن پاشي روي گياهان. گزارش هائي وجود دارد كه نشان مي دهد زوغن پاشي مكرر روي گياهان انتقال ويروس توسط شته ها را تقليل مي دهد.بعضي از كارشناسان سمپاشي به موقع عليه شته ها را نيز توصيه كرده اند.
- ويروس موزائيك توتون روی جاليز(Tobacco Mosaic Virus,TMV)
. در حال حاضر اين ويروس در تمام نقاط جهان وجود دارد ودر بعضي از محصولات مانند جاليز ، گوجه فرنگي وتوتون اهميت اقتصادي دارد.درمناطق جنوبي ايران اين ويروس ازروي جاليز، گوجه فرنگي، تنباكو وبادمجان جدا شده وبخصوص در كشت گوجه فرنگي دراستان هرمزگان حائز اهميت است.
علائم بيماري
علائم بيماري درروي گياهان جاليزي عبارت است از حالت موزائيكي وتقليل رشد بوته ها وبد شكلي وتاولي شدن برگ ها. بعضي نژادها توليد نفش حلقوي نيز مي كنند. در گوجه فرنگي نيز حالت موزائيك ايجاد مي گردد وبرگچه ها فاقد رشد عادي شده ممكن است نخي شكل شوند.در خارج ويا داخل ميوه گوجه فرنگي گاهي لكه هاي قهوهاي وقسمت هاي نكروتيك ايجاد مي گردد. وجود چنين لكه هايي روي ميوه موجب بدشكلي آن مي شود. قسمت هايي نكروتيك در ميوه يادمبرگ وساقه جاليز و يا گوجه فرنگي ممكن است توسط TMV به تنهايي بوجود آيد. ولي در اثر آلودگي توام اين ويروس با ويروس K سيب‌زميني تشديد مي گردد.محصول ميزبان هائي مثل جاليز و گوجه فرنگي ممكن است بشدت تقليل يابد.
بیماری های ویروسی برنج
¨ Rice dwarf virus (RDV)،
¨ یکی از اعضای جنس Phytoreovirus از خانواده Reoviridae . مهمترین ناقل زنجرک های گونه های Nephotettix . انتشار بیماری: در ژاپن و کره و دیگر کشور های آسیایی. هر ذره ویروس icosahedral است و شامل دولایه پروتئین متحدالمرکز که 12 مولکول RNA دورشته ای در ژنومشان را پوشش می دهند. انتقال توسط بذر گزارش نشده است. آلودگی به RDV منجر می شود به لکه های کلرتیک روی برگ و کوتولگی بوته در حال رشد. مدیریت: شخم مزرعه برنج در زمستان که جمعیت ناقل را در فصل کاشت برنج و در نتیجه وقوع RDV را کاهش می دهد. کاربرد حشره کشها در زمان زمستان گذرانی و ارقام مقاوم
¨ ویروس کوتولگی تونگروی برنج (RTSV)
یکی از مخرب ترین بیماری های برنج در جنوب شرقی آسیاست. این بیماری در اثر آلودگی مخلوط دو ویروس RTSV ویروس RTBV ایجاد می شود. RTSV ناقل ویروس تونگروی برنج زنجرک سبز برنج Nephotettix viriscens می باشد. برگ ها ازنوک تغییر رنگ می یابند همچنین ممکن است علایم ماتلینگ یا نواری شدن را هم نشان دهند. کوتولگی مشهود است و جوانه زنی کاهش می یابد. گلدهی به تاخیر می افتد. دانه ها بالکه های قهوه ای تیره پوشیده شده اند. حضور منابع ویروس، جمعیت و ترکیب ناقل، سن و حساسیت میزبان و همزمانی این سه فاکتور وقوع بیماری را بالا می برد. کنترل: بیماری تا جایی که ممکن است باید زود تشخیص داده شود. کاه کلش وبقایای گیاهی باید بعد از برداشت به وسیله شخم به منظور حذف اینوکولوم از بین بروند. جوامع کشاورزی باید برای کشت همزمان در یک ماه برنامه ریزی کنند.
¨ ویروس نواری برنج (RSV)
¨ Tenuivirus و خانواده نامشخص انتشار بیماری: درژاپن، کره وتایوان مایه کوبی مکانیکی مشکل است. ویروس توسط Laodelphax striatellus و سه زنجرک دیگر به طریق پایا انتقال می یابد. در آلودگی شدید برگ های برنج به طور خطی قهوه ای تا خاکستری نکروزه می شوند و می میرند. آنها سنبلکهای سفید تا قهوه ای ناقص تولید می کنند.
¨ ویروس هوجابلانکای برنج (RHBV)
¨ Tenuivirusجنس انتشار بیماری: در آمریکای جنوبی و مرکزی . ژنوم ssRNA ، خطی، ژنوم 4 بخشی؛ علایم مزرعه ای RHBV، نوارهای سفید یا کلرتیک در روی برگ یا برگ های کاملا سفید، کوتولگی و دانه های رسیده کاملا پر نشده می باشد. ویروس به طور اختصاصی به صورت پایا توسط زنجرک برنج Sogatodes orizicola انتقال پیدا می کند. به وسیله مکانیکی، تماس با گیاهان دیگر و با بذر انتقال پیدا نمی کند.مدیریت: مقاومت گیاه- میزبان و مدیریت تلفیقی آفات
بیماریهای ویروسی نسبت به بیماریهای قارچی و باکتریایی در گیاهان زینتی کمتر مشاهده می‌شوند. و به همین دلیل میزان خسارت وارد شده به تولید کنندگان گل و گیاه از بیماریهای ویروسی کمتر است. ویروس موزائیک داشن تنها بیماری ویروسی است که زیان اقتصادی قابل توجهی در گیاهان زینتی ایجاد میکند.
انواع ویروس‌ها از جمله ویروس موزائیک توتون Tobacco mosaic viruses و ویروس موزائیک خیار Cucumber mosaic viruses در گیاهان زینتی کمتر ایجاد آلودگی می‌کنند.
علاوه بر شکستگی برگ لاله که یک بیماری ویروسی است، زیان اقتصادی آن برای گل‌کار حائز اهمیت است.
غالب ویروس‌های گیاهان زینتی با انتخاب قلمه‌های سالم و کشت بافت قابل کنترل هستند.
ویروس موزائیک داشن
ویروس موزائیک داشن بوجود آورنده مهمترین بیماری ویروسی گیاهان زینتی است. این بیماری بسته به نوع میزبان خود علائم متفاوتی را از خود نشان می‌دهد. گیاهان برگی آلوده همیشه علایم بیماری را نشان نمی‌دهند، یا بر روی همه برگها علائم دیده نمی‌شود.
علائم بیماری:
گیاهچه‌های جوان فیلودندرون، رگبرگ‌های زرد بطور سیستمیک تولید می‌کنند. و پیچیدگی نامنظم موزائیک روی غالب گیاهان قابل ملاحظه است.
اکثر گیاهان برگی آلوده به این بیماری دارای لکه‌های حلقوی و موزاییک بوده و پیچیدگی برگ معمولاً روی گیاه دیفن باخیا اتفاق می‌افتد.
این بیماری بر روی بعضی از ارقام دراسناها بشدت حالت کوتولگی ایجاد میکند.
عامل بیماری:
عامل بیماری ویروس موزائیک داشن میله‌ای شکل و رشته‌ای به طول حدود 750 نانو متر گزارش شده است. این ویروس توسط شته‌ها بصورت ناپایا و مکانیکی با عصاره گیاهان آلوده منتقل می‌شود. اجسام سیتوپلاسمیک استوانه‌ای ویروس در گیاهان آلوده دیده می‌شود. در انتقال ناپایا انتقال آلودگی با پوست‌اندازی ناقل ویروس امکان پذیر نیست.
از جمله گیاهان برگی حساس به ویروس موزائیک داشن دراسناها و ارقام دیفن باخیا هستند.
مبارزه با بیماری:
مبارزه با این بیماری ویروسی بوسیله ترکیبات شیمیایی میسر نیست. انتخاب پایه سالم از طریق کشت بافت و جایگزینی پایه مادری هر دو سال یک بار و نیز مبارزه با شته‌ها انجام می‌گیرد. در بیماریهای سیستمیک، بیماری در سیستم گیاه (آوندهای آبکش و آوندهای چوبی) حرکت کرده و انتقال می‌یابد و کل گیاه آلوده می‌گردد.
علایم بیماری ویروس موزائیک توتون روی گیاه صدف بصورت لکه‌ها و خطوط زرد کم رنگ روی سطح بالایی برگ‌های گیاه مشاهده می‌شود. همچنین برگها پیچیده و بشدت کوچک می‌گردند، قسمت‌های بالا به نظر آلوده می‌آید و تولید شاخه‌های متعدد میکند.
این ویروس میله‌ای شکل و به طول 312 تا 314 نانو متر گزارش شده است و به طریق مکانیکی منتقل شده ولی مورد توجه قرار نگرفته است.
بیماری ویروسی پیچیدگی وزردی برگ گوجه فرنگی Tomato yallow leaf curl
علایم بیماری:
بیماری پیچیدگی وزردی برگ گوجه فرنگی یکی از مخرب ترین بیماری های گوجه فرنگی
در امریکا می باشد . این بیماری باعث خسارت سخت و سنگین بر گوجه فرنگی های
کنسروی و تازه خوری می شود . گیاهان آلوده کوتاه باقی می مانند در حالی که بخش
های هوایی و برگ های آن کوچک هستند و حالت راست و ایستاده به خود می گیرند.
برخی برگ ها به سمت بالا وداخل لوله می شوندو بدشکل می گردند. و شدیدا دچار
کلروز می گردند. پس از آلودگی گیاهان، گلها به طور چشمگیری ریزش پیدا می کنند ،
میوه ها نارس مانده ومیوه بازار پسندی تولید نمی کنند. آلودگی های اولیه تقریبا همیشه
منجر به خسارت صد درصد می شوند.
عامل بیماری:
عامل این بیماری TYLCV میباشد. این ویروس از خانواده Geminiviridae است که توسط مگس
سفید منتقل می شود و شامل یک ژنوم حلقوی تک رشته ای ( (ssRNA می باشد در حالیکه
ژنوم سایر جنس های این خانواده که با مگس سفید منتقل می شوند از دو رشته ssRNA تشکیل
شده است. TYLCV توسط مگس سفید Bemisia tabaci به صورت ناپایا و غیر تکثیری منتقل می شود .
ویروس می تواند در عرض 15-30 دقیقه توسط ناقل از گیاه آلوده دریافت شده و پس از15-30 دقیقه تغذیه
از گیاه سالم آن را منتقل میکند و بعد از 21 ساعت کمون علایم را پدید می آورد . مگس سفید ناقل
ویروس می توانند تا دو هفته ویروس را منتقل کنند. این ویروس چندین گیاه دیگر را نیز آلوده می کند
از جمله توتون و علف های هرزی مانند تاتوره و گیاهان مربوط به 5 خانواده از گیاهان دیگر. برخی از این
گیاهان به عنوان میزبان تناوبی و نیز محل زمستانگذرانی ویروس در طول زمستان به شمار می روند که
این مساله کنترل بیماری را مشکل تر می کند.
کنترل بیماری :
کنترل این بیماری خیلی مشکل است .تقریبا همه واریته های تجاری حساسند اما تعداد کمی
از ارقام وحشی درجاتی از مقاومت را به این ویروس دارند. همچنین کنترل مگس سفید دارای
اثر جزیی بوده و هزینه زیادی را می طلبد. جدا سازی گوجه فرنگی های تازه کشت شده از
کشت های قدیمی ( از نظر زمان و مکان) و انجام عمل کاشت موقعی که جمعیت مگس های
سفید در حداقل ممکن است از روشهایی است که بالاترین میزبان کنترل را فراهم میکند.
ترجمه و تدوین :سلیمان قاسمی
برگرفته از :
1- Agrios ، G . N ، 2004 ، plant Pathology . 5rd ،Ed . Academic press . New York
|
منوی اصلی
نویسنده: 
